Badania mikrobiologiczne

Badanie mikrobiologiczne ma na celu wykrycie drobnoustroju chorobotwórczego w materiale klinicznym oraz oznaczenie jego wrażliwości na antybiotyki (antybiogram, mykogram).

Badanie mikrobiologiczne jest procesem wieloetapowym.

Pierwszy etap badania to posiew i hodowla drobnoustroju. Większość drobnoustrojów tlenowych potrzebuje do wzrostu 18-24 godzin inkubacji, jednakże bakterie beztlenowe, niektóre tlenowe oraz grzyby mogą wymagać przedłużonej inkubacji do 48-96 godzin, a nawet kilku tygodni (dermatofity).

Drugi etap badania to izolacja i identyfikacja drobnoustroju przy użyciu testów manualnych, półautomatycznych lub automatycznych.

Trzecim etapem badania jest oznaczenie wrażliwości drobnoustroju na leki. Powszechnie stosuje się metodę dyfuzyjno-krążkową. Na jej podstawie można zakwalifikować drobnoustrój do jednej z trzech kategorii: wrażliwy, średnio wrażliwy, oporny. W przypadku szczepów średnio wrażliwych sukces terapeutyczny jest trudny do przewidzenia, ale można go osiągnąć, jeśli dany antybiotyk możemy zastosować w wyższej dawce, jeśli możemy zwiększyć częstotliwość jego podawania lub też ulega on zdecydowanemu zagęszczeniu w miejscu zakażenia (np. w układzie moczowym). Inne metody oceny wrażliwości na leki to metody rozcieńczeniowe. W zależności od systemu (testu) możemy precyzyjnie oznaczyć najmniejsze stężenia hamujące antybio­tyku (ang. minimal inhibitory concentration, MIC) lub uzyskać informację – podobnie jak w przypadku me­tody krążkowej – czy drobnoustrój jest wrażliwy czy oporny. W pracowni mikrobiologii oznaczamy wrażliwość na leki metodą dyfuzyjno-krążkową, metodą rozcieńczeniową przy użyciu aparatów półautomatycznych i au­tomatycznych oraz za pomocą E-testów.

Zgodnie z zaleceniem Konsultanta Krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, w roku 2011 wprowadzone zostały nowe zasady interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów – zalecenia EUCAST (więcej informacji na www.korld.edu.pl)

Końcowy dodatni wynik badania jest wydawany, jeśli zakończony zostanie proces identyfikacji drobnoustroju i oznaczona zostanie jego wrażliwość na leki.

Końcowy ujemny wynik badania jest wydawany, jeśli po określonym czasie inkubacji nie stwierdza się wzrostu drobnoustrojów (zwykle 24-48 godzin, w przypadku posiewu krwi oraz płynu mózgowo-rdzeniowego 5 dni).